Płatności transgraniczne od dawna stanowiły wyzwanie dla firm i konsumentów w Europie. Różne standardy i systemy bankowe w poszczególnych krajach oznaczały niższą efektywność i wyższe koszty przelewów zagranicznych. Aby to zmienić, stworzono jednolity obszar płatności w euro - SEPA (Single Euro Payments Area). Wprowadzenie systemu SEPA ułatwiło i przyspieszyło płatności w obrębie Unii Europejskiej. Jak działa SEPA i jakie korzyści daje uczestnikom rynku finansowego?
Czym jest system SEPA?
SEPA (Single Euro Payments Area) to jednolity obszar płatności w euro obejmujący kraje Unii Europejskiej oraz Islandię, Norwegię, Liechtenstein, Szwajcarię, Monako i San Marino. Stworzenie strefy SEPA miało na celu ujednolicenie standardów i ułatwienie realizacji płatności transgranicznych. Dzięki SEPA przelewy w euro między krajami członkowskimi są tak samo szybkie, tanie i bezpieczne, jak płatności krajowe. System zaczął funkcjonować w 2008 roku, a od sierpnia 2014 SEPA stała się obowiązkowa dla wszystkich transakcji w euro.
Ujednolicone standardy i procedury
Podstawą systemu SEPA są ujednolicone formaty komunikatów finansowych oraz jednolite zasady rozliczeń i standardy bezpieczeństwa przyjęte przez banki z krajów SEPA. Pozwoliło to na pełną integrację rynku płatności w euro i likwidację różnic między transakcjami krajowymi i zagranicznymi.
Nowe schematy płatności
W ramach SEPA wprowadzono nowe instrumenty płatnicze - polecenie przelewu SEPA oraz polecenie zapłaty SEPA. Zastąpiły one odpowiednio standardowy przelew zagraniczny oraz polecenie zapłaty. Nowe schematy płatności umożliwiły pełną automatyzację i standaryzację rozliczeń transgranicznych.
Masowa obsługa transakcji
SEPA umożliwia masową, zbiorczą obsługę płatności według jednolitych zasad. Pozwala to na oszczędności kosztów i czasu w porównaniu do indywidualnej obsługi przelewów zagranicznych.
Kraje należące do strefy SEPA
Do strefy SEPA należą wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej, czyli:
- Austria
- Belgia
- Bułgaria
- Chorwacja
- Cypr
- Czechy
- Dania
- Estonia
- Finlandia
- Francja
- Niemcy
- Grecja
- Węgry
- Irlandia
- Włochy
- Łotwa
- Litwa
- Luksemburg
- Malta
- Holandia
- Polska
- Portugalia
- Rumunia
- Słowacja
- Słowenia
- Hiszpania
- Szwecja
Dodatkowo w skład SEPA wchodzą także:
- Islandia
- Liechtenstein
- Norwegia
- Szwajcaria
- Monako
- San Marino
Razem daje to 34 kraje tworzące jednolity obszar płatności w euro. Uczestnictwo w systemie SEPA jest obowiązkowe dla banków działających na terenie tych państw.
Czytaj więcej: Przelewy zagraniczne na konto - czas oczekiwania na wpływ środków
Zasady i regulacje SEPA
Jednolite formaty zleceń płatniczych
Podstawą działania SEPA są ujednolicone formaty komunikatów finansowych służących do przesyłania zleceń płatniczych. Najważniejsze z nich to:
- ISO 20022 XML - standard wymiany danych przy płatnościach elektronicznych
- IBAN - międzynarodowy numer rachunku bankowego
- BIC/SWIFT - kod identyfikujący bank
Dzięki ujednoliconym formatom możliwa jest pełna automatyzacja przetwarzania zleceń płatniczych w systemach bankowych.
Ujednolicone zasady rozliczeń
W ramach SEPA przyjęto te same standardy rozliczeń transakcji co w przypadku płatności krajowych, m.in.:
- Polecenie przelewu SEPA - maksymalnie 1 dzień roboczy
- Polecenie zapłaty SEPA - maksymalnie 1 dzień roboczy
- Brak limitów kwotowych transakcji
- Takie same opłaty jak za przelew krajowy
Oznacza to natychmiastową dostępność środków bez względu na kraj odbiorcy w euro.
Wspólne standardy bezpieczeństwa
Dla zapewnienia bezpieczeństwa transakcji w SEPA obowiązują takie same mechanizmy bezpieczeństwa jak dla płatności krajowych, np.:
- Silne uwierzytelnianie klienta
- Szyfrowanie danych
- Cyfrowe podpisy i certyfikaty
- Zaawansowane systemy analizy antyfraudowej
Pozwala to korzystać z płatności SEPA z takim samym poziomem ochrony jak w przypadku transakcji lokalnych.
Korzyści dla firm i konsumentów
Niższe koszty transakcji
Dzięki standaryzacji i automatyzacji, płatności SEPA są tańsze niż tradycyjne przelewy zagraniczne. Opłaty są takie same jak za przelew krajowy. Eliminuje to dodatkowe koszty operacyjne związane z rozliczaniem transakcji międzynarodowych.
Szybsze rozliczenia płatności
SEPA skraca czas realizacji płatności transgranicznych do 1 dnia roboczego, znosząc opóźnienia wynikające z różnic systemów bankowych. Przyspiesza to obieg środków i poprawia płynność finansową firm.
Większa wygoda i przejrzystość
System SEPA upraszcza i ujednolica procedury związane z płatnościami zagranicznymi. Klienci mogą realizować przelewy europejskie tak samo jak krajowe, bez zbędnych formalności.
Różnice między przelewami krajowymi a SEPA
Numer rachunku w formacie IBAN
Podstawową różnicą jest konieczność podania numeru rachunku odbiorcy w standardzie IBAN przy płatnościach SEPA. IBAN jednoznacznie identyfikuje rachunek na poziomie międzynarodowym.
Prowizje międzybankowe
W przypadku niektórych banków mogą wystąpić dodatkowe prowizje międzybankowe przy przelewach SEPA, podczas gdy przelewy krajowe są zwykle bezpłatne.
Czas realizacji płatności
Maksymalny czas realizacji przelewu SEPA to 1 dzień roboczy, podczas gdy płatności krajowe w euro są często natychmiastowe.
Jak dokonać przelewu SEPA?
Wymagane dane do przelewu SEPA
Aby zlecić przelew SEPA, należy podać:
- Numer rachunku odbiorcy w formacie IBAN
- Kod BIC/SWIFT banku odbiorcy
- Dane odbiorcy (imię, nazwisko/nazwa firmy)
- Kwotę i walutę (EUR)
- Tytuł płatności
Opłaty i koszty za przelew SEPA
Opłaty za przelew SEPA nie różnią się od opłat za przelew krajowy w danej walucie. Klient ponosi koszty opłaty w swoim banku, a odbiorca w banku odbiorcy (SHA).
Status realizacji płatności SEPA
Status przelewu SEPA można sprawdzić w bankowości internetowej/mobilnej. Banki mają obowiązek informowania klienta o realizacji zlecenia.
Podsumowanie
Wprowadzenie systemu SEPA było ogromnym krokiem w integracji rynku finansowego i ułatwieniu płatności transgranicznych w UE. Dzięki ujednoliconym standardom i procedurom płatności międzynarodowe stały się równie szybkie, wygodne i tanie jak lokalne. SEPA likwiduje bariery w handlu i przepływie kapitału, przynosząc wymierne korzyści europejskiej gospodarce. Choć w niektórych obszarach nadal pozostaje pole do poprawy, to jednak już teraz SEPA stanowi ogromny postęp w integracji rynku i tworzeniu unii bankowej.
