Jak obliczyć amortyzację? To pytanie zadaje sobie wielu przedsiębiorców i księgowych. Amortyzacja to odpisywanie wartości środków trwałych w koszty firmy. Pozwala to na zmniejszenie podstawy opodatkowania oraz równomierne rozłożenie kosztów w czasie eksploatacji składników majątku. W artykule wyjaśnimy, czym jest amortyzacja, jak oblicza się amortyzację liniową oraz jakie są zasady amortyzacji. Przedstawimy praktyczny przykład obliczania odpisów amortyzacyjnych metodą liniową.
Kluczowe wnioski:- Amortyzacja pozwala zmniejszyć podstawę opodatkowania firmy
- Metoda liniowa amortyzacji polega na równomiernym odpisywaniu wartości w czasie
- Aby obliczyć amortyzację trzeba znać wartość początkową i stawkę amortyzacji
- Okres amortyzacji zależy od rodzaju środka trwałego
- Odpisy amortyzacyjne oblicza się za każdy rok użytkowania
Jak obliczyć wartość amortyzacji?
Amortyzacja to stopniowe odpisywanie wartości środków trwałych w koszty firmy. Dzięki temu można zmniejszyć podstawę opodatkowania przedsiębiorstwa. Jednocześnie amortyzacja pozwala rozłożyć koszt zakupu składników majątkowych na cały okres ich użytkowania.
Aby obliczyć amortyzację, trzeba najpierw ustalić wartość początkową środka trwałego. Jest to cena nabycia powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do używania. Od tej wartości będą liczone odpisy amortyzacyjne.
Kolejnym krokiem jest określenie stawki amortyzacyjnej. Wynosi ona zazwyczaj od 2,5% do 20% w skali roku, w zależności od rodzaju środka trwałego. Im wyższa stawka, tym szybciej następuje odpisanie wartości.
Mając te dane, można policzyć wysokość rocznego odpisu amortyzacyjnego, mnożąc wartość początkową przez stawkę amortyzacyjną.
Przykład obliczenia amortyzacji
Firma kupiła samochód dostawczy za 60 000 zł. Stawka amortyzacyjna dla tego typu pojazdów wynosi 20% rocznie. Aby obliczyć roczną amortyzację, mnożymy:
- Wartość początkowa: 60 000 zł
- Stawka amortyzacyjna: 20% czyli 0,2
Roczny odpis amortyzacyjny wyniesie zatem: 60 000 zł * 0,2 = 12 000 zł
W kolejnych latach obliczenia dokonuje się analogicznie, od aktualnej wartości bilansowej pojazdu. W naszym przykładzie po roku użytkowania wartość bilansowa samochodu wyniesie 60 000 zł – 12 000 zł = 48 000 zł. Od tej kwoty liczona będzie amortyzacja w drugim roku eksploatacji.
Jak zastosować amortyzację liniową?
Amortyzacja liniowa polega na równomiernym rozłożeniu odpisów wartości środka trwałego w czasie. Oznacza to, że kwota amortyzacji jest taka sama w każdym roku użytkowania.
Aby zastosować tę metodę, należy najpierw określić tzw. okres amortyzacji, czyli przewidywany czas używania danego składnika majątku. Np. dla samochodów osobowych jest to zwykle 5 lat. Następnie obliczamy roczną stawkę amortyzacyjną, dzieląc 100% przez liczbę lat amortyzacji. W podanym przykładzie będzie to 100% / 5 lat = 20% rocznie.
Roczny odpis amortyzacyjny obliczany metodą liniową wynosi zatem 20% wartości początkowej w pierwszym roku, 20% wartości bilansowej w drugim roku, 20% wartości bilansowej w trzecim roku itd. W każdym z pięciu lat eksploatacji samochodu kwota amortyzacji jest taka sama.
Zalety amortyzacji liniowej
- Prosta i przejrzysta metoda
- Pozwala na równomierne rozłożenie kosztów w czasie
Czytaj więcej: Jak sprawdzić swój numer telefonu w Orange? Poradnik
Ile wynosi stawka amortyzacji?
Wysokość stawki amortyzacyjnej jest ściśle określona w przepisach podatkowych. Zależy ona od rodzaju środka trwałego. Np. dla budynków i lokali wynosi od 1,5% do 10% w skali roku. Z kolei dla maszyn i urządzeń stawki amortyzacyjne wahają się od 7% do 20%.
Im wyższa techniczna „zawodność” danego składnika majątku, tym wyższa stawka amortyzacji. Szybsze odpisywanie wartości pozwala na zrekompensowanie wyższego ryzyka szybkiego zużycia czy zepsucia. Stąd dla np. komputerów stosuje się stawkę 30%, podczas gdy dla budynków biurowych – tylko 2,5%.
| Rodzaj środka trwałego | Stawka amortyzacyjna |
| Budynki mieszkalne | 1,5% |
| Maszyny i urządzenia | 10-30% |
| Środki transportu | 20% |
Jak widać na powyższym zestawieniu, stawki amortyzacyjne są zróżnicowane w zależności od kategorii środków trwałych.
Kiedy amortyzacja jest pomniejszana?
Podstawową zasadą jest, że odpisy amortyzacyjne zmniejszają koszty uzyskania przychodów firmy w danym roku podatkowym. Im wyższe koszty, tym niższy wynik finansowy i mniejsza podstawa opodatkowania podatkiem dochodowym.
Jednak w pewnych sytuacjach urząd skarbowy może zakwestionować wysokość amortyzacji:
- Jeśli odpisy są zawyżone i nie odpowiadają rzeczywistemu zużyciu środka trwałego
- Gdy składnik majątku nie jest wykorzystywany przez firmę do działalności gospodarczej
- W razie sprzedaży środka trwałego przed zakończeniem amortyzacji
Wówczas podatnik musi skorygować koszty uzyskania przychodów i opodatkować nadwyżkę amortyzacji.
Co to jest okres amortyzacji?
Okres amortyzacji oznacza liczbę lat, przez które firma zamierza użytkować dany środek trwały. Jest to szacunkowy czas eksploatacji składnika majątku. Im dłuższy okres amortyzacji, tym wolniej zmniejsza się wartość środka trwałego.
Przykładowe okresy amortyzacji wynoszą:
- Budynki i budowle: 10-40 lat
- Maszyny i urządzenia: 3-10 lat
- Środki transportu: 2-5 lat
- Komputery: 2-3 lata
Firma może przyjąć krótszy bądź dłuższy okres amortyzacji, aby szybciej lub wolniej rozliczać koszty inwestycji. Jednak urząd skarbowy może skorygować odpisy, jeśli uzna, że okres amortyzacji jest nierealistyczny.
Jak obliczyć odpisy amortyzacyjne?
Odpisy amortyzacyjne obliczamy, mnożąc wartość początkową (lub wartość bilansową w latach kolejnych) przez stawkę amortyzacji w danym roku. W praktyce wygodnie jest posłużyć się tabelą amortyzacyjną.
Przykładowa tabela amortyzacji dla samochodu osobowego o wartości 120 000 zł i okresie amortyzacji 5 lat (stawka roczna 20%):
| Rok | Wartość bilansowa na początku roku | Roczny odpis amortyzacyjny | Wartość bilansowa na koniec roku |
| 1 | 120 000 zł | 24 000 zł (20% z 120 000 zł) | 96 000 zł |
| 2 | 96 000 zł | 19 200 zł (20% z 96 000 zł) | 76 800 zł |
| 3 | 76 800 zł | 15 360 zł (20% z 76 800 zł) | 61 440 zł |
| 4 | 61 440 zł | 12 288 zł (20% z 61 440 zł) | 49 152 zł |
| 5 | 49 152 zł | 9 830,40 zł (20% z 49 152 zł) | 0 zł |
| Razem | 120 000 zł |
Jak widać, suma odpisów amortyzacyjnych z poszczególnych lat równa się wartości początkowej samochodu. Tabela pozwala w przejrzysty sposób kontrolować stan amortyzacji.
Odpisy amortyzacyjne to jedna z podstawowych metod optymalizacji podatkowej w firmach. Pozwalają obniżyć dochód do opodatkowania poprzez zaliczenie części wartości środków trwałych w bieżące koszty działalności.
Podsumowanie
W artykule wyjaśniliśmy, czym jest amortyzacja oraz jak obliczyć amortyzację metodą liniową. Dowiedzieliśmy się, że amortyzacja pozwala stopniowo odpisywać wartość środków trwałych w koszty podatkowe firmy, dzięki czemu można zmniejszyć dochód do opodatkowania. Omówiliśmy kluczowe pojęcia, takie jak wartość początkowa, stawka amortyzacyjna czy okres amortyzacji.
Przedstawiliśmy na przykładzie, jak oblicza się odpisy amortyzacyjne metodą liniową. Jest to prosta metoda polegająca na równomiernym rozkładaniu kosztów zakupu środka trwałego na lata jego eksploatacji. Pokazaliśmy, jak skonstruować tabelę amortyzacyjną ułatwiającą obliczanie i kontrolę odpisów w kolejnych latach.
Omówiliśmy też zasady ustalania stawek amortyzacyjnych w zależności od rodzaju środków trwałych. Stawki te określają, jaka część wartości podlega corocznemu odpisowi amortyzacyjnemu. Przedstawiliśmy również, kiedy urząd skarbowy może zakwestionować wysokość dokonywanych odpisów amortyzacyjnych.
Mamy nadzieję, że artykuł przybliżył Państwu zasady stosowania amortyzacji w praktyce i pomoże w prawidłowym określaniu odpisów amortyzacyjnych metodą liniową. Zachęcamy do skorzystania z przykładowej tabeli przy obliczaniach we własnej działalności.
