Nadwyżka budżetu państwa na początku 2023 roku może cieszyć, jednak w dużej mierze została osiągnięta dzięki zastosowaniu kreatywnej księgowości przez Ministerstwo Finansów. Przyspieszenie wypłaty zwrotów VAT w grudniu 2022 pozwoliło zaniżyć dochody budżetowe w poprzednim miesiącu, a tym samym sztucznie zawyżyć wpływy do budżetu już w styczniu. Mimo tego deficyt budżetowy za cały 2022 rok był niższy od prognozowanego maksimum. W tym roku natomiast należy liczyć się ze wzrostem wydatków budżetu państwa.
Budżet z nadwyżką dzięki zwiększeniu wpływów z VAT
Styczeń 2023 roku przyniósł nadwyżkę w budżecie państwa na poziomie 13,7 mld zł. Było to możliwe dzięki zwiększeniu wpływów z podatku VAT, które wyniosły 31,2 mld zł i były o 21,6% wyższe niż rok wcześniej. Wzrost ten był spowodowany pośrednio większą konsumpcją w gospodarce, ale także miał związek z decyzją Ministerstwa Finansów o wcześniejszej wypłacie zwrotów VAT jeszcze w grudniu 2022 roku.
Taka kreatywna księgowość pozwoliła na zaniżenie dochodów budżetowych w ostatnim miesiącu ubiegłego roku, aby już w styczniu 2023 odnotować ich wzrost. Było to działanie mające poprawić statystyki budżetu państwa na początku nowego roku kosztem grudnia poprzedniego roku. Mimo tego zabiegu deficyt budżetowy za cały 2022 rok i tak okazał się niższy od założonego maksimum.
Szybsze wypłaty zwrotu VAT zasiliły dochody budżetu
Decyzja o przyspieszeniu wypłaty zwrotów VAT w grudniu 2022 roku pozwoliła Ministerstwu Finansów na zaniżenie dochodów budżetowych w ostatnim miesiącu starego roku. Tym samym celowo poprawiono statystyki już na początku 2023 roku, kiedy to wpływy z VAT w styczniu były zdecydowanie wyższe niż przed rokiem.
Taki zabieg księgowy polegający na przesunięciu w czasie wypłat, aby w konkretnym okresie poprawić wyniki budżetu, można określić mianem kreatywnej księgowości. Ministerstwo Finansów zdecydowało się na niego, aby już w pierwszym miesiącu 2023 roku móc pochwalić się nadwyżką w budżecie zamiast deficytem.
Celowe działanie MF
Zastosowana przez Ministerstwo Finansów kreatywna księgowość była celowym działaniem mającym poprawić statystyki budżetu państwa. Przyśpieszenie wypłaty zwrotów VAT w grudniu 2022 pozwoliło zaniżyć dochody w tym miesiącu, aby w styczniu 2023 odnotować ich wzrost i tym samym nadwyżkę budżetową.
MF zdecydowało się na ten zabieg księgowy, aby już na początku nowego roku móc się pochwalić dodatnimi wynikami budżetu zamiast tradycyjnego deficytu na starcie każdego roku. Było to działanie mające poprawić statystyki, kosztem rzeczywistego obrazu sytuacji budżetowej.
Czytaj więcej: Komunikat ZUS dot. programu 800 plus. Najważniejsze terminy
Wzrost dochodów budżetowych dzięki większej konsumpcji
Wpływy budżetowe w styczniu 2023 roku były wyższe niż przed rokiem nie tylko za sprawą kreatywnej księgowości Ministerstwa Finansów. Czynnikiem, który miał realny wpływ na wzrost dochodów budżetu państwa, była większa konsumpcja w gospodarce.
Wyższe wpływy z VAT wynikały pośrednio ze zwiększonej konsumpcji i obrotów w handlu. To efekt poprawiającej się koniunktury gospodarczej i rosnących dochodów gospodarstw domowych. Chociaż część wzrostu dochodów budżetowych była więc sztuczna, to jednak ich faktyczny wzrost także miał miejsce.
Wyższe wpływy z VAT w styczniu to nie tylko efekt kreatywnej księgowości, ale też realnie rosnącej konsumpcji w gospodarce.
Deficyt budżetowy 2023 niższy od założeń pomimo zabiegów
Mimo zastosowania przez Ministerstwo Finansów praktyki kreatywnej księgowości polegającej na przyspieszeniu wypłaty zwrotów VAT, deficyt budżetowy za 2022 rok i tak okazał się niższy od wcześniejszych założeń.
Szacunki MF wskazują, że deficyt sektora finansów publicznych w 2022 roku wyniósł 85,5 mld zł, podczas gdy planowane maksimum miało nie przekroczyć 92 mld zł. Oznacza to, że mimo zastosowania kreatywnej księgowości na koniec roku i tak odnotowano lepszy wynik budżetu państwa niż zakładano.
Lepszy wynik budżetu pomimo zabiegów MF
Deficyt budżetowy za 2022 rok okazał się niższy od założeń, co oznacza, że mimo zastosowania przez MF praktyki kreatywnej księgowości poprzez przyspieszenie zwrotów VAT, wynik i tak był lepszy od oczekiwanego.
Oznacza to, że zabiegi księgowe MF w ostatnim kwartale ubiegłego roku nie wpłynęły znacząco na całoroczne statystyki budżetu. Deficyt okazał się niższy od limitu ustalonego w ustawie budżetowej na 2022 rok.
Chociaż 2022 rok zamknął się deficytem budżetowym niższym od planowanego, to w kolejnym, 2023 roku należy liczyć się ze wzrostem wydatków budżetu państwa. Zgodnie z ustawą budżetową, deficyt w 2023 roku może sięgnąć maksymalnie 184 mld zł, co stanowić będzie 5,1% PKB.
Oznacza to, że mimo dobrej sytuacji budżetowej na początku bieżącego roku i nadwyżki odnotowanej w styczniu, w kolejnych miesiącach dynamika wydatków publicznych może wzrosnąć. Główną przyczyną będzie kontynuacja kosztownych programów socjalnych obciążających finanse państwa.
Wysokie wydatki budżetowe planowane w 2023 roku
Choć 2022 rok zakończył się deficytem budżetowym poniżej założeń, to w aktualnej ustawie budżetowej na 2023 rok założono wysoki poziom wydatków sięgających nawet 184 mld zł. Oznacza to, że pomimo dobrej sytuacji na początku roku, w kolejnych miesiącach należy liczyć się ze wzrostem wydatków budżetu państwa.
Wpływy z VAT wyższe o 21% niż rok wcześniej
Kluczowym elementem, który pozwolił budżetowi państwa na osiągnięcie nadwyżki w pierwszym miesiącu 2023 roku, był wzrost wpływów z podatku VAT. Dochody z tego podatku ukształtowały się na poziomie 31,2 mld zł, co oznaczało wzrost o 21,6% w porównaniu ze styczniem poprzedniego roku.
Tak znaczny procentowy wzrost wpływów z VAT był możliwy dzięki poprawiającej się koniunkturze gospodarczej oraz rosnącym wydatkom konsumpcyjnym gospodarstw domowych. Częściowo miał on jednak charakter wtórny i wynikał z zastosowania przez MF kreatywnej księgowości.
| Dochody z VAT w styczniu 2022 | 25,7 mld zł |
| Dochody z VAT w styczniu 2023 | 31,2 mld zł |
Jak widać z danych, wpływy z VAT w styczniu 2023 wzrosły aż o 21,6% w porównaniu z analogicznym okresem rok wcześniej. Był to kluczowy czynnik wpływający na osiągniętą nadwyżkę budżetową.
Podsumowanie
Budżet państwa na początku 2023 roku wykazał nadwyżkę, która była możliwa dzięki zastosowaniu przez Ministerstwo Finansów kreatywnej księgowości. Polegała ona na przyspieszeniu wypłaty zwrotów VAT w grudniu ubiegłego roku, co pozwoliło poprawić statystyki budżetu kosztem rzeczywistego obrazu finansów publicznych. Mimo tych zabiegów deficyt budżetowy za 2022 rok był niższy od założeń. W kolejnym roku można oczekiwać wzrostu wydatków budżetu państwa.
Nadwyżka budżetowa na początku 2023 roku była możliwa głównie dzięki wzrostowi wpływów z VAT o 21,6%. Było to spowodowane lepszą koniunkturą gospodarczą, ale też miało związek z kreatywną księgowością Ministerstwa Finansów polegającą na przyspieszeniu zwrotów VAT w grudniu 2022 roku.
