Od 1 stycznia 2024 roku wzrosną stawki podatku akcyzowego na alkohol i wyroby tytoniowe. Jest to zgodne z tzw. mapą akcyzową, czyli harmonogramem stopniowego zwiększania akcyzy do 2027 roku. Wzrost stawek akcyzowych przełoży się zapewne na wyższe ceny alkoholi i papierosów w sklepach. Nie musi to jednak nastąpić od razu 1 stycznia. Sprzedawcy mogą stopniowo dostosowywać ceny do nowych stawek podatkowych. W artykule sprawdzamy, o ile wzrosną stawki akcyzy na poszczególne alkohole i wyroby tytoniowe oraz kiedy realnie odczujemy to w portfelach.
Wzrost akcyzy na alkohol i papierosy
Od 1 stycznia 2024 roku wejdą w życie wyższe stawki podatku akcyzowego na alkohol i wyroby tytoniowe. Jest to zgodne z tzw. „mapą akcyzową”, czyli harmonogramem stopniowego podnoszenia stawek akcyzy do 2027 roku. Podwyżki będą wprowadzane co roku.
Co to oznacza dla naszych portfeli? Niestety prawdopodobnie przełoży się to na wzrost cen alkoholi i papierosów. Jednak eksperci przewidują, że podniesienie akcyzy nie musi od razu spowodować podniesienia cen w sklepach. Sprzedawcy będą stopniowo dostosowywać ceny do nowych stawek akcyzy.
Podwyżki zgodnie z mapą akcyzową
Zgodnie z mapą akcyzową, od 2024 roku akcyza na napoje alkoholowe wyniesie:
- 7610 zł za 1 hektolitr 100% alkoholu etylowego
- 10,40 zł za 1 hektolitr piwa za każdy stopień Plato
- 211 zł za 1 hektolitr wina i napojów fermentowanych
- 424 zł za 1 hektolitr wyrobów pośrednich
Natomiast akcyza na wyroby tytoniowe będzie następująca:
- 276 zł za 1000 sztuk papierosów + 32,05% maksymalnej ceny detalicznej
- 188,51 zł za 1 kg tytoniu do palenia + 32,05% maksymalnej ceny detalicznej
- 524 zł za 1 kg cygar i cygaretek
Wpływ na ceny alkoholi i papierosów
Ekonomiści przewidują, że wyższe stawki akcyzy zostaną w całości przerzucone na konsumentów w postaci wyższych cen detalicznych alkoholi i papierosów. Jednak ten wzrost cen będzie następował stopniowo, a nie od razu od 1 stycznia.
Przeciętny Kowalski raczej nie zauważy z dnia na dzień 10-20 gr wzrostu ceny paczki papierosów czy 0,5 zł na butelce wina. Jednak skumulowany wzrost w skali całego roku odczujemy boleśnie w domowych budżetach.
| Produkt | Średnia cena obecnie | Przewidywana cena od 2024 r. |
| Paczka papierosów | 18 zł | 22 zł |
| 0,5 l wódki 40% | 18 zł | 23 zł |
Dla przykładu, jeśli ktoś wydaje miesięcznie 100 zł na alkohol i 50 zł na papierosy, to od 2024 roku te same zakupy mogą go kosztować nawet 120-130 zł. To spory wzrost obciążenia domowego budżetu.
Ile wzrosną stawki akcyzy na alkohol?
Jak pokazują wyliczenia z mapy akcyzowej, najmocniej wzrosną stawki na alkohol etylowy czysty, który posłuży do produkcji mocnych trunków. Stawka za 1 hektolitr 100% alkoholu etylowego ma wzrosnąć aż o 16% z 6570 zł w 2023 r. do 7610 zł w 2024 r.
10-procentowy wzrost czeka akcyzę na piwo. Podatek za jeden stopień Plato (czyli zawartość cukru przed fermentacją, która przekłada się na moc piwa) zwiększy się z 9,48 zł do 10,40 zł od 1 stycznia 2024 r. Może to podnieść cenę piwa o 0,5-1 zł za półlitrową butelkę.
Czytaj więcej: Jeden z ulubionych smartfonów znika z rynku - sprawdź teraz!
Ile wzrosną stawki akcyzy na wyroby tytoniowe?
Jeszcze większą, bo aż 15-procentową podwyżkę akcyzy, odczują palacze. Już w 2023 r. paczka papierosów podrożała średnio o 1,5 zł, przez co jej cena przekroczyła psychologiczną barierę 20 zł. Kolejny wzrost minimalnej akcyzy z 240 do 276 zł za 1000 sztuk zapowiada dalszą podwyżkę cen.
Do tego dochodzi wzrost akcyzy ad valorem (naliczanej od ceny detalicznej) z 28% do 32,05%. Przy obecnej średniej cenie paczki papierosów na poziomie 22 zł, realnie oznacza to wzrost o około 1 zł od stycznia 2024.
Kiedy odczujemy podwyżki cen?
Choć stawki akcyzy formalnie zmieniają się z dniem 1 stycznia każdego roku, to nie oznacza to automatycznej aktualizacji cen w sklepach. Sprzedawcy alkoholi i wyrobów tytoniowych stopniowo, z opóźnieniem dostosowują ceny do nowych stawek podatkowych.
Można się spodziewać, że większość podwyżek zobaczymy na sklepowych półkach najpóźniej do końca pierwszego kwartału 2024, czyli marca. Jednak całoroczny efekt skumulowanego wzrostu odczujemy najbardziej pod koniec przyszłego roku.
Niestety rządowa mapa akcyzowa zakłada dalsze podwyżki stawek aż do 2027 r., więc alkohole i papierosy z roku na rok będą obciążać nasze kieszenie coraz bardziej.
Podsumowanie
W powyższym artykule omówiłem kwestię podwyżek stawek podatku akcyzowego, które wejdą w życie od 1 stycznia 2024 roku. Jest to zgodne z rządowym harmonogramem stopniowego zwiększania obciążeń podatkowych alkoholi i wyrobów tytoniowych, zwanym potocznie mapą akcyzową. Przedstawiłem szczegółowe stawki akcyzy, jakie będą obowiązywać na poszczególne trunki i papierosy od przyszłego roku.
Wyjaśniłem, że wyższe podatki przełożą się na wzrost cen detalicznych alkoholi i papierosów. Jednak zdaniem ekspertów ten wzrost nie nastąpi gwałtownie od 1 stycznia, a raczej stopniowo w pierwszych miesiącach 2024 roku. Przygotowałem tabelę porównującą obecne i prognozowane ceny wybranych produktów po wdrożeniu wyższej akcyzy. Dla przykładu przeciętnego konsumenta oznaczać to będzie kilkudziesięciozłotowy wzrost miesięcznych wydatków na te używki.
Ponadto omówiłem dokładne kwoty, o jakie zwiększą się stawki akcyzy na alkohol etylowy, piwo, wino i napoje fermentowane oraz papierosy, cygara i tytoń. Jasno wynika z tego, że zarówno producenci alkoholi, jak i wyrobów tytoniowych, będą zmuszeni stopniowo podnosić swoje marże i tym samym ceny dla konsumentów.
Na koniec wyjaśniłem, że choć zmiany stawek akcyzowych formalnie wchodzą w życie od stycznia każdego roku, to faktycznie zwyżki cen na sklepowych półkach dostrzeżemy najwcześniej od lutego/marca. Jednak skumulowany roczny efekt podwyżek odczujemy najboleśniej pod koniec 2024 roku. I niestety rządowa mapa akcyzowa przewiduje dalsze podnoszenie stawek aż do 2027 r., więc możemy spodziewać się wysokich cen alkoholi i papierosów przez najbliższe lata.
