Rynki finansowe stanowią kluczowy element globalnej gospodarki, umożliwiający przepływ kapitału, inwestycje oraz zarządzanie ryzykiem. Istnieją dwa główne typy rynków finansowych: rynki regulowane i nieregulowane. Choć oba te rynki pełnią podobne funkcje, różnią się pod względem regulacji, struktury i zasad działania. Jakie są zatem podobieństwa i różnice między nimi? Wyjaśniamy.
Podobieństwa między rynkiem regulowanym a nieregulowanym
Rynek regulowany i nieregulowany można porównywać pod kątem kilku czynników. Jednym z nich jest funkcja ekonomiczna tych rynków. Zarówno rynki regulowane, jak i nieregulowane służą do alokacji kapitału, umożliwiając inwestorom i emitentom realizację swoich celów finansowych. Oba typy rynków pomagają też w efektywnym przydziale zasobów i wspierają wzrost gospodarczy. Po drugie, na obu typach rynków można obracać podobnymi instrumentami finansowymi, takimi jak akcje, obligacje, waluty, surowce czy instrumenty pochodne. Rynek kapitałowy regulowany i rynek kapitałowy nieregulowany oferują szeroką gamę produktów finansowych, które umożliwiają inwestorom dywersyfikację portfela i zarządzanie ryzykiem. Podobni są również uczestnicy obu rynków. Często są wręcz tacy sami i obejmują inwestorów indywidualnych, instytucje finansowe, fundusze inwestycyjne, firmy ubezpieczeniowe oraz korporacje. W obu przypadkach uczestnicy dążą do osiągnięcia zysków poprzez inwestowanie i handel instrumentami finansowymi. Podmioty prowadzące transakcje na rynkach regulowanych w Polsce oraz nieregulowanych muszą być także łatwe do jednoznacznego zidentyfikowania, co umożliwiają indywidualne kody LEI.
Ponadto, oba typy rynków wykorzystują do ustalania cen instrumentów finansowych mechanizmy rynkowe. Ceny te są określane na podstawie podaży i popytu, co odzwierciedla oczekiwania inwestorów dotyczące przyszłych wartości tych instrumentów.
Różnice między rynkiem regulowanym a nieregulowanym
Jednak nie wszystko w ramach obu analizowanych rynków jest takie samo czy chociażby podobne. Pierwszą zasadniczą różnicą są właśnie regulacje oraz kwestie nadzoru nad tymi rynkami. Otóż rynek regulowany charakteryzuje się ścisłymi regulacjami i nadzorem ze strony organów rządowych i instytucji nadzoru finansowego. Przykładem tego typu rynków są giełdy papierów wartościowych. Przepisy dotyczące rynku regulowanego obejmują obowiązki informacyjne, wymogi kapitałowe, zasady uczciwego handlu oraz mechanizmy ochrony inwestorów.
Natomiast rynek nieregulowany, funkcjonujący także pod nazwą rynek OTC (Over-The-Counter), nie podlega tak rygorystycznym regulacjom. Handel na tym rynku odbywa się bezpośrednio między stronami, bez pośrednictwa giełdy, a przykładami są tu transakcje walutowe czy niektóre kontrakty pochodne. Rynek ten jest dzięki temu bardziej elastyczny, jednak wiąże się z większym ryzykiem dla inwestorów ze względu na brak nadzoru.
Rynek regulowany a nieregulowany to także różnica w stopniu transparentności i przejrzystości przekazywanych informacji. Rynek regulowany oferuje wysoki poziom przejrzystości, ponieważ zarówno emitenci, jak i uczestnicy rynku są zobowiązani do ujawniania szczegółowych informacji finansowych oraz operacyjnych. Giełdy papierów wartościowych publikują dane dotyczące obrotu, cen zamknięcia, a także informacje o emitentach, co z kolei umożliwia inwestorom podejmowanie świadomych i obarczonych mniejszym ryzykiem decyzji. W przypadku rynku nieregulowanego, ta przejrzystość jest mniejsza, a informacje o transakcjach są często dostępne tylko dla stron biorących udział w transakcji, ponieważ nie ma obowiązku publicznego ujawniania informacji. To natomiast może prowadzić do asymetrii informacyjnej i zwiększenia ryzyka dla inwestorów.
Zatem rynki regulowane w Polsce i nie tylko oraz nieregulowane pełnią podobne funkcje w gospodarce, umożliwiając inwestorom handel i alokację kapitału. Główne różnice między nimi dotyczą poziomu regulacji, przejrzystości, płynności oraz kosztów transakcyjnych. Wybór odpowiedniego rynku zależy więc od celów inwestycyjnych, tolerancji ryzyka oraz preferencji inwestora.
